Niemiłość. Recenzja filmu Loveless Andrieja Zwiagincewa

Kolejny film w reżyserii Andrieja Zwiagincewa – autora m.in. Lewiatana i Powrotu – oprócz widzom zaleciłbym również… Darrenowi Aronofsky’emu. Żeby sobie twórca mother! zobaczył, jak powinno się operować filmową metaforą. Recenzja filmu Niemiłość.

O czym jest film Niemiłość

Żenia (Mariana Spiwak) i Boris (Alieksiej Rozin) są w trakcie rozwodu. Z grubsza załatwili już chyba większość formalności, pozostaje jedynie sprzedać mieszkanie i zdecydować się w końcu na to, z kim zostanie ich 12-letni syn Aliosza (Matwiej Nowikow). Nie jest to łatwa decyzja, bo ani jedno ani drugie nie ma zamiaru się nim opiekować. Mają swoje życie i nowe związki, które pochłaniają ich o wiele bardziej niż jakiś tam bachor. Żenia spotyka się z obytym w świecie Antonem (Andris Keiss), a Boris ze spodziewającą się ich dziecka Maszą (Marina Wasiliewa). Ona chciałaby w końcu rozwinąć skrzydła u boku nowego ukochanego, a on martwi się jedynie, co na rozwód powie jego ortodoksyjny szef. I zastanawia się, jak sprawić, żeby się o tym nie dowiedział, bo w przeciwnym razie na pewno wywali go na twarz, bo nie akceptuje rozwodów. Najbardziej zagubiony w tym wszystkim jest oczywiście Aliosza, który przepłakał już niejedną noc i na obojętność rodziców reaguje agresją. Pewnego ranka Żenia po kolejnej schadzce wraca rano do domu i orientuje się, że syna nie ma. Nie martwi się zbytnio do czasu aż ze szkoły dzwoni nauczycielka z informacją, że chłopaka nie było w szkole. Okazuje się, że Alioszy nie ma nigdzie, a ślad po nim rozpłynął się w powietrzu. Wezwana policja uważa, że chłopak nawiał z domu i niedługo wróci. Podpowiada jedynie, żeby rodzice na wszelki wypadek zatrudnili prywatną organizację zajmującą się poszukiwaniem zaginionych. Tak robią, a rozpoczęte poszukiwania znowu mieszają im w nowym życiu prywatnym.

Recenzja filmu Niemiłość

Nudne staje się już powtarzanie, że najlepszym, co może przytrafić się filmowi jest pomysł. O ile jest to oczywiste w thrillerach z twistem, to Niemiłość udowadnia, że także i w obyczajowym dramacie pomysł może być kluczowy. Do tej pory w znaczącej większości podobnych filmów rodzice co najwyżej walczyli między sobą o to, żeby to właśnie oni otrzymali prawo do opieki nad dzieckiem. W filmie Zwiagincewa na odwrót – walczą o to, by nie musieć opiekować się synem. Niby nic, a kolokwialnie mówiąc: robi różnicę.

Tak zawiązana fabuła od początku angażuje widza w opowiadaną historię i porusza tym bardziej, im głośniejszy jest szloch dziecka. Dziecka, które znalazło się w sytuacji, w której nie może zrobić nic więcej niż się rozpłakać. Jak na ironię Aliosza szybko przestaje interesować nie tylko rodziców, ale i reżysera. Reżysera, dla którego – słusznie – o wiele ciekawszym obiektem do obserwacji są egoistyczni rodzice. Żeni i Borisa nie da się lubić, co jedynie uwypukla dramatyzm tego chłodnego jak ruska zima filmu. Bogaci, zadbani, modnie ubrani – zepsuci w środku. Tacy nieszczęśliwi, bo pieprzone dziecko nie pozwala im być szczęśliwym. Będący na granicy wybuchu radości, bo niespodziewanie ich problem zniknął!

Bestiariusz filmu Niemiłość jest zresztą o wiele bogatszy niż dwójka głównych bohaterów. Losem Alioszy interesują się właściwie jedynie obcy mu ludzie. Najbliżsi mają go głęboko gdzieś myśląc tylko o sobie. Babcia chłopaka w jednej zaledwie scenie szybko zaskarbia sobie niesympatię widza. W charakter filmu o wyrachowanych dorosłych wpisuje się również nowa ukochana Borisa i jej mamusia. W filmie królują tytułowa niemiłość, niesympatia i takegoizm.

W świetle powyższego wątek zaginięcia chłopca zajmuje daleki plan, pozwalając uwypuklić wszystko, co złe w bohaterach Nienawiści. Śledzimy dość uważnie poszukiwania Alioszy, ale pozwalają nam głównie odnaleźć kolejne pokłady egoizmu, jakich bohaterowie filmu są pełni po uszy. Wyrachowanie, jakim się legitymują dodaje chłodu rozpadowi wszelkiej przyzwoitości. Niemiłość to zdecydowanie film, podczas którego chciałoby się wejść do ekranu i dać bohaterom po mordzie.

Nieprzypadkowo zacząłem od odwołania do Aronofsky’ego. Niemiłość Zwiagincewa można bowiem odczytać wprost jako opowieść o złych rodzicach i nieszczęśliwych dzieciach, ale sprawdza się równie dobrze jako metafora polityczna. Zwiagincew nie byłby sobą, gdyby nie dołożył do swojego filmu takiego komentarza. I właśnie tak jak tutaj powinno się korzystać z możliwości, jakie niesie ze sobą metafora. Subtelnie i przy okazji, panie od mother!

(2361)

Podziel się tym artykułem: